ارتفاع یکی از متغیرهای کلیدی و تعیین کننده در انجام عملیات های گرم انشعاب گیری به روش هات تپ است. در این عملیات که به منظور انشعاب گیری کرم به صورت زنده روی خطوط لوله و مخازن انجام می گیرد، دستگاه هات تپ به محل انجام عملیات منتفل می شود و پس از نصب روی بوبه و اتصالات عملیات هات تپ انجام می شود. بنابراین اگر لوله در ارتفاع بالایی نسبت به زمین قرار داشته باشد، انجام عملیات هات تپ به معنای انتقال دستگاه به ارتفاع و نصب در همان مکان می باشد.
در فضایی که تراکم خطوط لوله بالا باشد کار کمی دشوارتر خواهد شد چرا که دستگاه خود وزین بوده و در صورت اصابت به تجهیزات و خطوط لوله در حین انتقال می تواند به مجموعه آسیب برساند. عملیات هات تپ یا انشعاب گرم خطوط لوله باید بدون متوجه کردن کوچک ترین ایرادی به مجموعه انجام شود و بروز این دست مشکلات بدون شک می تواند آثاری زیان بار برای مجموعه و مجری عملیات هات تپ به همراه داشته باشد.
عملیات هات تپ در ارتفاع
با توجه به این توضیحات هر چه ارتفاع محل انجام کار گرم پایین تر باشد، و هر چه فضای مجاور لوله یا مخزنی که عملیات هات تپ روی آن انجام می شود بازتر باشد، طبیعتاً انشعاب گیری گرم هات تپ راحت تر و ساده تر انجام خواهد شد. دستگاه هات تپ حین انتقال و جابجایی به محل انجام کار توسط جرثقیل و به صورت آویزان حمل می شود. از این رو احتمال رقص آن و اصابتش به تجهیزات مجاور می رود. فرایند انتقال باید به دقیق ترین شکل ممکن انجام شود، خصوصاً اگر در مسیر انتقال تجهیزات و لوله به صورت متراکم وجود داشته باشند و عملکرد حساسی نیز داشته باشند. در صورت رعایت این دست نکات بدیهی است که عملیات هات تپ ضریب ریسک کمتری خواهد داشت.
اما به فرض انتقال صحیح دستگاه به محل انجام عملیات هات تپ، خود فرایند انشعاب گیری گرم در ارتفاع نیز دارای مشکلات و پیچیدگی های خاص خود است و از این رو در خصوص آن نهایت دقت باید مبذول شود. نکاتی که عملیات هات تپ در ارتفاع را از انشعاب در سطح زمین متمایز می کند را می توان به شرح زیر برشمرد:
- یکی از دشواری های عملیات هات تپ در ارتفاع، فضای محدودی است که برای قرار دادن تجهیزات و دستگاه ها در اختیار قرار دارد. هات تپ مستلزم جوشکاری اتصال روی خط لوله است و از آن جا که برای جوشکاری اتصال روی خط لوله باید دستگاه جوش و تجهیزات لازم در محل قرار داشته باشند، باید محوطه مورد نیاز برای قرارگیری این تجهیزات فراهم شود. تا حد مشخصی از ارتفاع، می توان دستگاه جوش و تجهیزات را روی زمین قرار داد و با توجه به طول کابل ها و اتصالات، جوشکاری را در ارتفاع انجام داد، اما اگر دستگاه و کابل های آن پاسخگوی امر نبودند، چاره ای جز انتقال آن ها به محل وجود ندارد. در ضمن تأسیسات و برق و سایر امکانات مورد نیاز باید به گونه ای تأمین شوند که ارتفاع مورد نظر را پاسخگو باشند.
- جوشکاران خط لوله که وظیفه جوشکاری اتصال روی خط لوله را بر عهده دارند نیز می بایست فضای کافی را در اختیار داشته باشند تا با فراغ خاطر و بدون احساس مزاحمت و محدودیت، کار مورد نظر خود را به انجام رسانند. جوشکاری اتصال روی خط لوله از مراحل اصلی و کلیدی در تحویل یک انشعاب صحیح به مشتری است و اگر در این فرایند ایرادی وارد شود، عملیات هات تپ نیز فاقد اعتبار خواهد بود. لذا باید در این خصوص تدابیر ویژه در نظر گرفت. افزون بر این، ایمنی جوشکاران خط لوله نیز از اهمیت اساسی برخوردار است و حتما می بایست ایشان را به تجهیزات محافظ در برابر خطر ارتفاع مجهز کرد. بستن کمربند ایمنی برای کار در ارتفاع یک الزام محسوب می شود. ضمن این که گذاشتن کلاه ایمنی و سایر ادوات لازم برای رفع خطر ناشی از سقوط وسایل و تجهیزاتی که در ارتفاعات بالاتر نصب شده اند نیز الزامی می باشد.
دستگاه هات تپ در انتقال به ارتفاع و انجام عملیات انشعاب گرم
- اپراتورهایی که وظیفه انجام عملیات هات تپ را بر عهده دارند نیز باید به لحاظ فاکتورهای فنی و ایمنی مورد توجه قرار گیرند. در برخی موارد می توان بر حسب شرایط مجموعه صنعتی با اسکافولدینگ و داربست بندی، فضای لازم برای استقرار ایشان در مجاورت دستگاه هات تپ و انجام عملیات را فراهم کرد، اما در سایر مواقع چاره ای جز استفاده از بسکت ها برای انتقال اپراتورها وجود ندارد. اپراتورهای عملیات هات تپ از طریق بسکت های متصل به جرثقیل در محل مستقر می شوند و در همان بسکت ها عملیات برش گرم یا انشعاب گیری گرم خط لوله را به انجام می رسانند. در چنین شرایطی باید بسکت ها از ایمنی لازم برخوردار باشند. سقوط بسکت، و نیز سقوط نیروی کار از درون بسکت به معنای وقوع فاجعه انسانی و بروز آسیب های جدی و چه بسا کشنده برای نیروی کار خواهد بود. لذا مجری عملیات هات تپ باید نسبت به این مهم کاملاً حساس باشد تا خطری متوجه نیروی کار نباشد. افزون بر شاخص های ایمنی بسکت باید ثبات و استحکام لازم برای انحام کار را داشته باشند. لرزش و نوسان بسکت حین کار بدون شک تمرکز اپراتورهای عملیات هات تپ را بر هم زده و مخل انجام کار به نحو صحیح و ایمن می شوند. این امر بر روند اجرای کار تأثیر منفی می گذارد.
انجام عملیات هات تپ در ارتفاع دشواری های عدیده ای دارد و موارد ذکر شده وفقط بخشی از سرفصل هایی از نکاتی بودند که پیش از اجرای هات تپ در ارتفاع باید مد نظر قرار داده شوند. معمولاً هم برنامه ریزان و هم مجریان هات تپ راغب اند که عملیات در سطح زمین و در فضایی باز و آزاد انجام شود، اما اگر شرایط چاره ای جز انجام کار در مختصات دشوار را ندهد، راهی جز پذیرفتن سختی ها و دشواری های حاکم بر کار وجود نخواهد داشت. اما این امر به معنای امکان ناپذیر بودن فرایند نخواهد بود. عملیات هات تپ تحت این شرایط نیز انجام شدنی است، ولی تنها نیازمند لحاظ برخی حساسیت های ویژه است.