انشعاب گیری خطوط لوله به روش هات تپ

انشعاب گیری خطوط لوله به روش هات تپ

انشعاب گیری خطوط لوله به روش هات تپ با وجود مزیت های نسبی ای که در مقایسه با سایر روش ها دارد، منشأ ایراد های بالقوه ای نیز هست که که توجه نکردن به آن ها نه تنها بر ماهیت کار و مراحل پیشرفت آن تأثیر منفی خواهد داشت، بلکه حتی می تواند منجر به سوانح جدی و ایجاد خسارت های جانی و مالی برای نیروی کار و تأسیسات و تجهیزات محیط عملیاتی هات تپ شود. انشعاب گیری خطوط لوله به لحاظ متغیر هایی که می توانند منشأ آسیب های بزرگ باشند نیازمند توجه جدی است. متغیر ها در این مورد بسیار متعدد هستند و همچنین شدت و عوارض بروز خطای برخی از آن ها بسیار بالاست. از این رو باید توجه ویژه به ان ها مبذول داشت. برخی از آیتم هایی که به عنوان عوامل بالقوه ایراد فنی مورد ملاحظه قرار می گیرند را می تواند به شرح زیر معرفی کرد:

• خطوط لوله در هر فشاری که باشند معمولاً دارای ترکیبات مستعد احتراق و اشتعال هستند. برخی از این ترکیبات حساسیت بسیار بالایی در رویارویی با محیط مستعد حادثه دارند و از این رو در صورت کوچک ترین تماسی با محیط های دارای اشتعال و حرارت و… ما با فاجعه هایی چون انفجار و آتش سوزی رو در رو خواهیم شد. انشعاب گیری خطوط لوله ای که حاوی این گونه سیالات می باشند بسیار خطرناک است و پیش از اجرا باید تمامی جوانب به دقت سنجیده شوند.

•   خطوط لوله حاوی هیدرواکسید سدیم وقتی در معرض حرارت قرار می گیرند بسیار مستعد آتش سوزی و جرقه هستند. در این خصوص نیز مطالعات کافی برای انجام انشعاب گیری بایستی صورت بگیرد تا از این ناحیه آسیبی متوجه عملیات انشعاب گرم نشود.

• انشعاب گیری خطوط لوله به هیچ عنوان یک فرایند مکانیکی ساده که شامل درگیری کاتر هات تپ با لوله می شود نیست، بلکه یک فرایند پیچیده شیمیایی و مکانیکی است که بایستی تمامی فاکتور های شان را مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار داد. مهندسی فرایند هات تپ بایستی به همه عوامل دخیل در اجرای عملیات دقت کند. چنان که اشاره شد یکی از مهم ترین و پر ریسک ترین فرایند ها در هات تپ، جوشکاری اتصال روی خط لوله است. این مرحله به لحاظ میزان خطراتی که دارد می تواند حتی پر ریسک تر از عملیات اصلی یعنی برش گرم هات تپ باشد. از این رو در خصوص آن بایستی تمامی عوامل و متغیر ها را مد نظر قرار داد. حرارت ناشی از جوشکاری اتصال و نیز جرقه های ساطع از آن می توانند با کوچک ترین تماس با سیال درون لوله احتراق و انفجار ایجاد کنند.</p

• خطوط لوله مملو از مواد اکسید کننده نظیر اکسیژن خالص و مواردی از این قبیل می باشند و در این خصوص نیز اجرای انشعاب گیری خطوط لوله با محدودیت مواجه خواهد شد. بایستی در این خصوص نیز توجه های لازم و ویژه را مبذول داشت. خطر مواد اکسید کننده از این جانب است که وقتی در معرض محیط مستعد احتراق قرار می گیرند به دلیل تمرکز اکسیژن ما با انفجار مواجه خواهیم شد. اکسیژن هوا به دلیل عدم تراکم و ناخالص بودن معمولاً آتش سوزی به بار خواهد آورد اما مواد اکسید کننده منشأ انفجار در خط لوله به شمار می روند. عدم توجه به این نکته بدون شک می تواند به بروز یک فاجعه بیانجامد.

از این رو نگارش یک دستور العمل دقیق و قوی برای انجام جوشکاری روی خط لوله زنده با توجه به نوع سیال و فشار آن، و دمای آن و ضخامت و جنس لوله از جمله مهم ترین گام ها در پیشبرد صحیح عملیات هات تپ است.

در تدوین دستور العمل های فرایند انشعاب گیری خطوط لوله علاوه بر مهندسین فنی و مسلط بر فرایند های مکانیکی، تیم های مسلط بر مشخصات فنی سیالات، تیم های متالورژی و تیم های ایمنی و بهداشت صنعتی نیز حضور خواهند داشت. بدون لحاظ کردن تمامی فاکتور های ذکر شده، دستور العمل بی شک ناقص و متعد ایجاد بحران و خرابی در خط خواهد بود. علاوه بر این، نکته مهم این که تجربه و دانش تجربی و سابقه اجرایی نیز در تدوین دستور العمل های مربوطه به کمک تدوین کنندگان خواهد آمد.

کارکرد ویژگی ‌های فنی لوله در عملیات هات تپ

انشعاب گیری خطوط لوله در واقع با برش لوله اصلی و ایجاد انشعاب روی آن به اتمام می ‌رسد. گرچه این فرایند دارای مقدمات و مراحل متعددی برای رسیدن به این هدف است، اما در واقع فرایند اصلی انشعاب گرم هات تپ عبارتست از برش لوله توسط کاتر دستگاه هات تپ و استخراج کوپن بریده شده از محل انجام عملیات. لذا ویژگی ‌های فنی لوله اصلی، اصلی ترین عامل تعیین کننده در میزان حساسیت و موفقیت در انجام عملیات هات تپ بوده و یکی از عوامل تعیین کننده در تمام طراحی ‌ها و پیش ‌آماده سازی ‌ها ویژگی‌ های فنی لوله صورت می‌ باشد.

در تعیین مشخصات فنی لوله، جنس و آلیاژ لوله و نیز ضخامت لوله اصلی ‌ترین عوامل محسوب می ‌شوند که در اجرای عملیات هات تپ آثار خود را بر جای می ‌گذارند. اصولاً تصور بر آن است که هر چه لوله از آلیاژ ضعیف‌ تری بوده و یا نرم ‌تر باشد عملیات انشعاب گیری خطوط لوله راحت ‌تر انجام می ‌شود در حالی ‌که این تصور تمام ابعاد عملیات را در نظر نمی ‌گیرد. صحیح است که آلیاژ ضعیف ‌تر لوله باعث سریع تر شدن و آسان تر شدن فرایند هات تپ می‌ شود اما باید توجه داشت که جوشکاری روی این قسم خطوط لوله مخاطرات بیشتری دارد. جوشکاری و نصب اسپلیت تی روی لوله، طبیعتاً حوضچه‌ های جوشی روی لوله ایجاد می‌ کند که در صورت ضعیف بودن آلیاژ، میزان نفوذ ‌پذیری بیشتری خواهد داشت. از این رو عملیات هات تپ ریسک بیشتری خواهد داشت چرا که خطوط جوش حین عملیات و پس از آن ضریب مقاومت کمتری خواهند داشت. از سوی دیگر نرم بودن لوله بر خلاف تصور، عملیات انشعاب داغ را به مراتب دشوار می ‌کند. واکنش ‌پذیری لوله در مقابل فشار کاتر دستگاه هات تپ و دفرمه شدن آن حین عملیات، از خطراتی است که ممکن است کل عملیات را با چالش مواجه کند. از این رو در مواجهه با این دشواری ‌ها نیاز به تیم جوشکاران حرفه ‌ای و مجریان متبحر در زمینه اجرای عملیات هات تپ و بازدهی به کاتر می ‌باشد.

ضخامت لوله عامل تعیین کننده دیگر در اجرای عملیات هات تپ است. در این مورد نیز بر خلاف تصور رایج، ضخامت پایین ضرورتاً امتیازی برای مجریان هات تپ محسوب نمی‌ شود چرا که جوشکاری اسپلیت تی روی آن خطر هایی را به دنبال دارد.

با وجود این مشکلات، در صورتی که تیم انجام دهنده هات تپ متبحر، با دانش و مجرب باشد ضریب اطمینان انجام مراحل بالاتر خواهد بود. 

انشعاب گیری خطوط لوله دارای اصول سنگین و مهمی است که پیروی از آنها الزامی است.