دستگاه هات تپ و اصول ایمنی

ایمنی شرط اول کار گرم محسوب می شود، و طبیعتاً نیز تجهیز و ایمن سازی دستگاه هات تپ به منظور انجام عملیات گرم انشعاب گیری پیش نیاز انجام بهینه کار است. فرایندهایی که روی خطوط لوله زنده و حاوی سیالات انجام می شوند دارای برخی ویژگی های منحصر به فرد هستند و همین ویژگی ها آن ها را در مقایسه با بسیاری دیگر از عملیات های صنعتی دشوارتر و خطرناک تر می سازد. عملیات هات تپ نیز از جمله این فرایندهاست و باید در خصوص موارد و نکات ایمنی آن توجه ویژه داشت. دو عامل عمده ترین خطرات بالقوه ای هستندکه یک عملیات هات تپ را مورد تهدید قرار می دهند؛ اول فشار سیال است که می تواند تجهیزات عملیاتی از جمله خود دستگاه هات تپ را در معرض خطر قرار دهد، و دومی نیز دمای ناشی از برش گرم لوله است که می تواند احتراق و اشتعال ایجاد کند. این عامل دوم به نوبه خود می تواند روی دستگاه هات تپ تأثیر بگذارد و منجر به خرابی و یا چه بسا آسیب به خود فریند انشعاب گیری گرم هات تپ شود. برای انجام عملیات هات تپ باید نکات ایمنی که بروز این دست خطرات پیشگیری می کنند را پیشاپیش مد نظر قرار داده و بر اساس آن ها دست به تصمیم گیری و برنامه ریزی ایمنی زد.

یکی از مولفه هایی که در فرایند برنامه ریزی ایمنی فرایند برش گرم باید بدان توجه شود ایمن سازی دستگاه هات تپ است. چنان که می دانیم فرایند اصلی در برش گرم توسط این دستگاه انجام می شود و اگر مراتب اجرای کار به صورتی باشد که نسبت به آیتم های ایمنی دستگاه محاسبات و پیش بینی های لازم صورت نگرفته شده باشد ممکن است خطراتی فرایند را تهدید کند. دستگاه هات تپ با وجود استفامت بسیار بالا و توان عملیاتیمنحصر به فردی که در طی فرایند برش و اشنعاب گیری ایفا می کند، نسبت به متغیرهای آسیب رسان به کار بسیار حساس است و چه بسا در همان حین فرایند دچار ایرادات اساسی شود، به طوری که بازگرداندن شرایط خط به پیش از آغاز عملیات هات تپ دشوارتر شود، و چه بسا منجر به بروز آسیب های جدی و اساسی به فرایندها و نیروی انسانی فعال در محل انجام عملیات هات تپ شود.

برای اطمینان از ایمنی دستگاه هات تپ باید مراتب و مراحل زیر را به صورت دقیق پیاده سازی کرد. اهمال در خصوص هر یک از این آیتم ها می تواند به قیمت تحریب عملیات و چه بسا تحمیل خسارات جانی و مالی تمام شود:

• تست اتصالات و قطعات دستگاه هات تپ: از ان جا که دستگاه هات تپ حین اجرای عملیات برش گرم تحت فشار سیال است پیش از آغاز کار باید نسبت به نصب اتصالات آن روی یکدیگر بسیار مطمئن عمل کرد. این امر مستلزم آن است که در درجه اول فرایند نگهداری و تعمیرات دستگاه به درستی انجام شده باشد تا اورینگ ها، پیچ ها و مهره ها دچار خوردگی و ضعف کارکردی نشده باشند. ضعف این اتصالات می تواند دستگاه را جین اجرای کار گرم برش تحت تاثیر قرار دهد و منجر به سوانحی جدی برای عملیات شود. افزون بر آن چنان که می دانیم به اقتضای هر عملیات هات تپ، برخی اتصالات نظیر آداپتور، هولدر و کاتر تعویض می شوند و متناسب با سایز عملیات و فشار اسمی خط انتخاب می شوند. برای مثال برای اجرای عملیات هات تپ ۳۰ اینچ کلاس ۳۰۰ باید آداپتور، هولدر و کاتری را برگزید که دارای سایز ۳۰ اینچ بوده و کلاس فشار ۳۰۰ را داشته باشند. این اتصالات باید به صورت دقیق و به مستحکم ترین شکل ممکن روی همدیگر نصب شوند تا در جین کار دچار آسیب و ایراد از سوی این قطعات نشویم. برای مثال اگر نصب این اتصالات روی هم و روی دستگاه هات تپ به درستی انجام نشده باشد، حین برش گرم ممکن است کاتر از دستگاه جدا شده و درون خط لوله جا بماند. در این شرایط کار بسیار دشوار خواهد شد خصوصاً اگر بخشی از لوله نیز بریده شده باشد و برش تا عمقی نفوذ کرده باشد که سیال بیرون زده باشد. در این موقعیت انجام اقدامات اصلاحی فرایندی پر درد سر و دشوار خواهد بود، چرا که از یک سو عملیات نیمه کاره باقی مانده و از سوی دیگر ممکن است به دلیل وجود کاتر ولو نیر قابلیت بسته شدن نداشته باشد.

این شرایط موقعیت ویژه ای را ایجاد می کند که اگر پیش از آغاز کار گرم برش تدابیر ویژه اتخاذ می شد دچار این دست سوانح نمی شدیم. بنابراین در این خصوص باید بسیار حساس بود و اتصالات را به گونه ای به هم متصل کرد که خیالمان از بابت این دست ایرادات راحت باشد.

• نکته دوم در ایمنی دستگاه هات تپ حمل و نقل آن و طریقه نصب آن روی ولو است. دستگاه هات تپ معمولا وزن بسیار بالایی را دارد و از این رو حمل آن به محل نصب باید به دقیق ترین شکل ممکن انجام شود. پارگی تسمه یا زنجیر حامل دستگاه، عدم قراگیری آن ها در محل مناسب وعدم تقارن مجری دستگاه حین حمل توسط جرثقیل و نیز قرارگیری نیروی کار و تجهیزات زیر مسیر حمل از جمله خطرات بالقوه ای هستند که می توانند تبعاتی سخت و چبران ناپذیر به همراه داشته باشند. در خصوص این دست تهدیدات باید اقدامات احتیاطی پیشاپیش صورت گرفته شده باشد.

در خصوص نصب دستگاه هات تپ روی ولو نیز شرایط به همین گونه است و باید نسبت به آن حساس بود. اگر نصب صحیح و دقیق صورت نگیرد، حین کار ممکن است دچار نشتی سیال شویم و این شرایط در موقعیتی که سیال خطرناک و آسیب رسان به محیط و نیروی انسانی باشد تبعاتی دوچندان خواهد داشت. استفاده از پیچ و مهره های مناسب و نیز گسکت متناسب با شرایط کار از شروط لازم انجام کار به بهترین نحو ممکن است. بهتر آن است که پس از نصب دستگاه ها تپ روی مجموعه نیز یک بار تست فشار هیدرواستاتیک روی آن انجام شود تا مطمئن شویم مجموعه هات تپ و اتصالات آن در کنار هم توان آب بندی و ممانعت از نشتی در مقابل فشار سیال را خواهند داشت.

در صورتی که تمامی مراتب فوق رعایت شده باشند می توان نسبت به ایمنی دستگاه هات تپ حین اجرای برش گرم اطمینان داشت. در غیر این صورت عملیات با اگر و اما رو در رو خواهد شد و طبیعتاً پذیرش چنین ضریب ریسکی برای انجام یک فرایند با ماهیت ویژه روی خطوط لوله زنده به هیچ وجه اقتصادی، حرفه ای و فنی نیست. مجری عملیات انشعاب گرم باید توجه داشته باشد که کوچک ترین ایراد در کار بزرگ ترین تبعات را به همراه خواهد داشتو. موارد ذکر شده فقط آیتم هایی را مربوط می  شد که به ایمنی دستگاه هات تپ قابل انتساب بودند. در خصوص سایر گام ها و تجهیزات و فرایندهای مربوط به برش گرم نیز همین میزان حساسیت ضروری و قطعی است.