هات تپ یا انشعاب گرم از خطوط لوله از فرایندهای پرمزیت و پرکاربرد در خطوط لوله است که دست مجتمعهای صنعتی را در ایجاد تغییر و تحول در طراحیهای خطوط لوله مجتمع خود، بدون نیاز به هر گونه قطعی جریان و انسداد خطوط باز میگذارد. چه بسا واحدهای صنعتی پس از بهرهبرداری یا در هر زمان بنا به دلایلی تصمیم به تغییر در فرایندهای جاری پایپینگ داشته باشند. یا در صدد تعمیر خرابیها و رفع معایب موضعی روی خطوط لوله و تجهیزات خود باشند. در چنین شرایطی انجام عملیات های هات تپ و استاپل بهترین راهکار محسوب میشود.
در عملیات هات تپ، روی خطوط لوله حاوی سیال انشعاب جدید ایجاد شده و به این صورت خط برای اعمال تغییرات و اصلاحات لازم در دسترس قرار میگیرد. کل این فرایند در شرایطی انجام می گیرد که خط تحت فشار بوده و هیچ گونه قطعی در روند کار مجموعه شاهد نخواهیم بود. بنابراین بدون ایجاد اختلال در برنامه ریزی جاری خط و مجموعه، فرایند انشعاب گیری را بهترین شکل ممکن به انجام رساند و از ثمرات انشعاب گیری با صرف کمترین هزینه و بدون اتلاف زمان بهره برد.
همچنین در برخی مواقع نیاز به تعویض بخشی از خطوط لوله، یا تعمیر خوردگیها و آسیبهای بخشهایی از خطوط لوله ضرورت دارد. در چنین شرایطی انجام عملیات استاپل یا انسداد خطوط لوله (line stop) بهترین راهکار میباشد. فیلم زیر مراحل کامل یک عملیات استاپل را به صورت شماتیک نشان میدهد.
چنانکه از تصاویر پیداست عملیات استاپل خود شامل چهار عملیات انشعاب گرم هات تپ میباشد که دو مورد بمنظور ایجاد خط فرعی by pass و دو مورد به منظور نصب دستگاه استاپل و انسداد لوله از طریق آن انجام میگیرند. از طریق خط فرعی بای پس، جریان خط لوله به صورت موقتی از مسیر اصلی خطوط لوله منحرف میشود و به این صورت در عین تداوم روند فعالیت مجتمع، و بدون نیاز به قطع جریان سیال، آن بخش مورد نظر از لوله که نیازمند اعمال تغییرات است از مجموعه خارج شده و آماده انجام اصلاحات لازم میشود. سپس و از طریق دو عملیات استاپل، این بخش از لوله از جریان سیال مسدود شده و به این ترتیب میتوان آن را از مجموعه خارج کرد. طبیعتاً دو عملیات هات تپ ابتدایی و انتهایی بمنظور ایجاد خط بای پس، و دو عملیات میانی بمنظور انسداد لوله یا استاپل انجام میشوند.
پس از انسداد لوله، بخش مورد نظر بریده میشود و برای اعمال تغییرات منتقل میشود. باید توجه داشت که پیش از برش لوله باید کل فضای آن از سیال تخلیه شده باشد. برش لوله فرایندی احتراقآور میباشد و در صورتی که سیال درون لوله باشد ممکن است سوانحی نظیر اشتعال و انفجار داشته باشیم. بنابراین پیش از برش لوله باید کل فضا از سیال تخلیه شده باشد. این کار از طریق ونت هایی انجام می شود که روی خط لوله نصب شده اند و پس از مسدود شدن خط باز می شوند تا سیال از مجرای آن ها از خط خارج شود. همچنین پس اطز تخلیه، از آن جا که همچنان رسوبات و مواد و املاح سیال درون لوله باقی خواهند ماند، می توان از طریق عملیات تزریق فشار، بخش مسدود شده خط را به صورت کامل تحلیه نمود تا برای انجام کارهایی نظیر برش سرد و از قبیل آن آماده شود.
پس از انجام عملیاتهای اصلاحی مورد نیاز، لوله بار دیگر روی خط نصب و خط بای پس از مجموعه جدا میشود. این کار معمولاً از طریق فرایند جوشکاری به انجام خواهد رسید.
فیلم هات تپ
در عملیات استاپل از آنجا که نیاز به انسداد تمامی لوله است، عملیاتهای هات تپ به صورت سایز به سایز انجام میشوند تا امکان انتقال پلاگهای دستگاه استاپل به درون خط و انسداد تمامی قطر داخل لوله فراهم باشد. طبیعتاً چهار اتصال اسپلیت تی سایز به سایز نیز به منظور نصب روی لوله و انجام عملیات هات تپ مورد نیاز میباشند که فرایند طراحی و ساختشان توسط مجری هات تپ و بر حسب مشخصات فنی لوله و سیال انجام خواهد شد.
عملیات استاپل فرایندی پیچیده، زمانبر و دارای حساسیتهای بالاست و عدم توجه به متغیرها و ایرادات بالقوه میتواند آثار و تبعات زیانباری بر کار داشته باشد. از این رو در خصوص تمامی مراحل آن باید نهایت اهتمام، حساسیت، و وسوراس را به خرج داد. فراهم کردن زمینه های ایمنی و فنی کار از الزامات این عملیات است. اگر ابزارهای مسدودکننده خط به خوبی عمل نکنند، نه تنها عملیات با شکست مواجه خواهد شد، بلکه هزینه های قابل توجهی نیز متوجه مجموعه خواهد شد و از این رو باید تا جای ممکن بیشترین دقت در خصوص روند اجرای کار را به حرج داد. تست و بازرسی اولیه ابزارهای مسدود کننده که متغلق به دستگاه استاپل می باشند از اولویت هاست و تیم اجرایی باید توجه داشته باشد که ابزارهای ساخته شده و نصب شده برای استاپل باید توان و کیفیت لازم را داشته باشند. بدیهی است اجرای عملیات هات تپ به بهترین و دقیق ترین شکل ممکن نیز از دیگر لوازم کار اشست و در صورتی که۹ هر یک از مراتب کار به درستی انجام نشده باشد طبیعتاً آثار منفی خود را بر کار انسداد خط لوله خواهد گذاشت.