هات تپ با وجود آن که در صنایع کلیدی مزایا و نقاط قوت زیادی دارد اما در عوض دارای محدودیت هایی نیز هست. اجرای عملیات هات تپ تحت هر شرایط و موقعیت امکان پذیر نیست بلکه لوازم و پیش نیازهای آن باید فراهم باشد. این لوازم، متغیرهایی هستند که بررسی و تجزیه و تحلیل آن ها صحت و امکان پذیری انجام هات تپ را مشخص می کند. متغیرهای مربوطه دارای جنبه های متعددی هستند و فروکاست پذیر به یک یا چند آیتم مشخص نخواهند بود. در ادامه به برخس از متغیرهای کلیدی که شروط و پیش نیازهای انشعاب گیری به روش گرم محسوب می شوند اشاره می کنیم.
هات تپ
شرایط فنی اجرای هات تپ
یک مجری کارکشته و اهل فن در اجرای هات تپ می بایست تا جای ممکن در مقابل محدودیت ها مقاومت کند و بکوشد راهکارهای مهندسی و البته ایمن برای رفع مسأله متغیرهایی ارائه کند که می توانند همچون موانع فنی، از انجام عملیات انشعاب گرم ممانعت کنند. اما در برخی موارد متغیرها آن چنان قدرتی دارند که دست مجری عملیات را کاملاً می بندند. از جمله متغیرهای فنی که مجریان می بایست در خصوص آن ها ریزبینانه تر و دقیق تر برخورد کنند شاخص های زیر می باشند:
فشار: زمانی که فشار سیال بسیار بالا باشد می بایست مطالعات مهندسی در خصوص امکان پذیری اجرای هات تپ صورت گیرد. برای این کار در درجه اول به خود دستگاه مراجعه می کنیم و به این نکته می پردازیم که آیا دستگاه توان تحمل فشار مذکور را دارد یا نه. اگر داشت می توان با رعایت استانداردها عملیات را به انجام رساند، اما اگر دستگاه هات تپ فاقد این قابلیت بود تیم مهندسی می بایست مطالعات لازم در خصوص تقویت و افزایش توانمندی دستگاه hot tap را انجام دهد. آیا می توان با استفاده از ساپورت ها و تقویت کننده ها دستگاه را به درجه ای رساند که برای عملیات مذکور آماده شود یا نه؟ در صورتی که پاسخ مثبت بود می بایست نتایج را وارد فاز اجرایی کنیم. پس از اجرایی شدن حتماً انجام تست فشار روی دستگاه توصیه می شود تا در عمل نیز صحت عملکرد آن اثبات شود.
نوع سیال: در صورتی که سیال از انواعی نظیر بخار یا گاز با فشار بالا، یا مایعات با فشار بالا باشد باز هم در خصوص اتخاذ تدابیر ویژه ناچار به اقدام هستیم. چنان که می دانیم سیال بخار دمای بسیار بالایی دارد و فشار و سیالیت ان نیز قابل مقایسه با سایر سیالات نیست. در این خصوص باید دستگاه هات تپ کاملاً مورد ارزیابی قرار گیرد. از سوی دیگر سیالاتی نظیر گاز ترش و مشابه آن وجود دارند که بسیار خطرناک و سمی محسوب می شوند. تنها در صورتی می توان روی این دست خطوط لوله اجرای هات تپ را داشت که نسبت به تمامی ابعاد کار اشراف و اطمینان داشته باشیم.
مشخصات فنی دستگاه هات تپ: می بایست در خصوص خود دستگاه هات تپ نیز مطالعات لازم صورت گیرد. دستگاه باید از برندهای معتبر و صاحب نام باشد، این امر در خصوص عملیات های انشعاب گرم حساس تر و دشوارتر اهمیت بالاتری دارد. عمر دستگاه و فرایند تعمیرات و نگهداری آن نیز مطلب مهمی محسوب می شود. ممکن است دستگاه دارای برند مناسب باشد اما به دلیل عدم مهارت مجری هات تپ در حفظ و اصول نگهداری و تعمیرات، دستگاه به مرور دچار خوردگی، فرسودگی و مواردی از این قبیل شده باشد. در این مورد نیز توجهات ویژه را باید مبذول داشت. مجری عملیات هات تپ باید نسبت به دستگاه خود حساسیت لازم را داشته باشد و به بهترین نحو ممکن از آن استفاده و نگهداری کند. اعمال فشارهای نامتعارف به دستگاه، تسری فشارهای ناشی از عدم کارکرد سایز اجزای فرایند انشعاب داغ به دستگاه از جمله آسیب هایی است که مجریان نامتبحر با آن مواجه می شوند و به این ترتیب عمر مفید دستگاه خود را به طرز محسوسی کاهش می دهند. عملیات هات تپ فرایندی ویژه و بسیار حساس در مقابل متغیرهای تعیین کننده بر آن است. از این رو وجود کوچک ترین ایرادی روی دستگاه یا هر جزء دیگر می تواند کل فرایند را دچار آسیب گرداند.
شرایط مدیریتی اجرای هات تپ:
اجرای هات تپ به صرف توجه به مؤلفه های فنی فرو کاسته نمی شود، بلکه هماهنگی ها و کنترل های مدیریت نیز عامل تعیین کننده دیگر در فرایند انشعاب گیری گرم محسوب می شود. مدیریت اجرای هات تپ چه به لحاظ برنامه ریزی اجرایی، زمان بندی، هماهنگی ها با کارفرما، کنترل ها و بازرسی های عملیاتی و تست و تأیید خروجی فرایند می توانند بر نتیجه عملیات تأثیر زیادی بگذارند. در ادامه به برخی از این مؤلفه ها می پردازیم:
برنامه ریزی و زمان بندی: در این ساز و کار تصویری شفاف و روشن از روند کار و نیز زمان بندی انجام کار ارائه می شود. تیم مدیریتی با رصد کلیه مراحل و شناسایی تمامی عوامل دخیل در آن، و ضمن تخصیص تجهیزات و نیروی انسانی کافی برای هر کدام از این مراحل، تصویری جامع و در عین حال خلاصه از روند اجرای هات تپ به دست خواهد آورد.
هماهنگی های مدیریتی: به منظور عدم اختلال فرایندهای موازی میان کارفرما و پیمانکار، انجام هماهنگی های لازم جزو شروط کار هات تپ محسوی می شود. از آن جا که انشعاب گرم یک فرایند زنده و روی خطوط لوله حاوی سیال می باشد، مجتمع به کار خود ادامه می دهد، از سوی دیگر عملیات هات تپ نیز خود دارای شرایط و ویژگی هایی است که از جانب مجتمع می بایست فراهم باشد. برای مثال حین اجرای هات تپ نباید سیال افت فشار محسوس و پایین تر از حد مجاز داشته باشد. به منظور ممانعت از بروز این گونه ایرادها، مجریان هات تپ باید با کارفرما و مهندسین و برنامه ریزان مجتمع مذکور هماهنگی کامل داشته باشند. اخذ مجوز عملیات هات تپ از کارفرما یکی از لوازم اصلی شروع برش گرم است. این مجوز بدین معناست که کارفرما و مجتمع وی آمادگی کامل برای اجرای هات تپ را دارد.
بازرسی و کنترل اجرایی: با وجود این که تیم اجرایی هر یک از فرایندهای انشعاب گرم می بایست متبحر، کارآزموده و واجد صلاحیت کافی باشد، اما این امر در پیشبرد مطمئن فرایند کفایت نمی کند و می بایست مجموعه فرایندها توط مهندسین متخصص در امر مورد بازرسی قرار گیرد. ورودی هر فرایند باید توسط ایشان بازرسی شود و در نهایت خروجی فرایند مذکور نیز باید از تأیید ایشان بگذرد. اجرای هات تپ یک فرایند چند مرحله ای است که هر کدام از مراحل همچون حلقه های یک زنجیر بر مراحل بعدی تأثیر می گذارند. بنابراین بازرسی و کنترل جامع و کامل فرایندها از پیش شرط های آغاز عملات هات تپ محسوب می شود.
هات تپ
آیتم های ذکر شده برخی از لوازم و شرایطی است که می بایست برای انجام عملیات انشعاب گرم مد نظر قرار داد. متغیرهای دیگر نظیر متغیرهای محیطی و ایمنی نیز بدون شک در پیشبرد صحبح عملیات انشعاب گرم دخیل اند که در مطالب بعدی به آن ها اشاره خواهد شد.
چنان که پیداست عملیات انشعاب گرم به هیچ عنوان یک فرایند ساده و خطی نمی باشد بلکه متشکل از مجموعه فرایندهایی است که گرچه به صورت خطی پیش می روند اما هر یک دارای شاخه ها و خوشه های تعیین کننده بر سرنوشت عملیات هات تپ می باشند. اهتمام نسبت به این موارد از شروط اصلی اجرای هات تپ است .
