هات تپ یکی از تکنولوژی های پیچیده و نیازمند فرایندهای طراحی و مهندسیی دقیق است. بر خلاف آن چه به نظر می رسد، عملیات انشعاب گیری به روش گرم یا همان هات تپینگ یک پروسه زمان بر، دارای پیچیدگی های خاص خود و مستلزم مشاوره ها و مذاکرات گروهی جهت اتخاذ تصمیمات فنی و ایمنی است. بنابراین نمی توان این فرایند را به صرف نصب اتصالات و انجام برش لوله فرو کاست. بحث پیشبرد مراحل انجام عملیات بدون انجام پشتیبانی های فنی و مهندسی بسیار شکننده و مستعد بروز حوادث ناگوار و ناخوشایند خواهد بود. مجریان هات تپ باید نسبت به این امر اهتمام داشته باشند که در نظر نگرفتن ولو یک متغیر ساده در کل فرایند، مجموعه کار را دچار آسیب و چالش خواهد کرد.
از این رو پیمانکاران متبحر عملیات انشعاب گرم معمولاً دارای تیم های طراحی بوده و به محض دریافت سفارش انجام عملیات مطالعات مهندسی و کارشناسی را به انجام می رسانند. خروجی این مطالعات در قالب دستورالعمل در اختیار تکنسین ها و تیم عملیاتی قرار می گیرد تا بر اساس آن مراحل اجرایی کار پیش رود. وظیفه اصلی تیم فنی و مهندسی انجام مطالعات پیش آماده سازی عملیات انشعاب گرم و تجهیز فرایند عملیاتی به بهترین و ایمن ترین شکل ممکن است:
ابتدا به ساکن در خصوص محلی که قرار است اتصالات نصب شده و عملیات به انجام برسد مطالعات لازم انجام می گیرد. بهتر است تیم مهندسی یا نماینده ایشان به منظور کسب اطلاعات بیشتر از محل انجام عملیات بازدید و عوامل تأثیر گذار بر فرایند را شناسایی کنند تا در خصوزشرایط محیطی کار اطلعاات مکفی در دست باشد. مجریان هات تپ باید توجه داشته باشند که مکان انجام عملیات هات تپ نقش تأثیرگذاری در طراحی ها و برنامه ریزی ها خواهد داشت. از حیث ارتفاع انجام عملیات، زاویه و راستای انجام کار، محیط و شرایط انسانی و بهداشتی محل کار و عواملی از این دست می بایست دقیقا شناسایی شوند و بهترین کار جهت کسب اطاعات دقیق بازدید از سایت است. مهندسان انشعاب گرم باید این اطلاعات را داشته باشند تا در خصوص تدوین دستورالعمل اسکافولدینگ یا حفاری، دستورالعمل ایمنی فنی و بهداشت محیطی و مواردی از این دست بهترین برنامه ریزی را انجام دهند. عدم اشراف بر متغیرهای محیطی عملیات انشعاب گرم یک نقطه ضعف اساسی تلقی شده و بی تردید آثار مخرب خود را حین انجام کار نشان خواهد داد.
هات تپ
پس از کسب اطلاعات فنی و محیطی، می بایست اتصالات مورد نیاز برای انجام عملیات هات تپ مورد بررسی قرار گیرند. پیمانکار بر اساس داده های فنی یک اتصال سه شاخه را طراحی و برای ساخت آن دستورالعمل لازمه را نگارش می کند. معمولاً بهتر آن است که مجریان هات تپ خود وظیفه طراحی و ساخت اتصال را بر عهده بگیرند، پرچه در برخی مواقع کارفرمایان این وظیفه را تقبل می کنند اما مجری هات تپ به لحاظ آشنایی با الزامات و شرایط عملیات غالباً قدرت درک بالاتری نسبت به کارفرما خواهد داشت. چنان که می دانیم دیگر اتصالات مورد نیاز برای انجام عملیات هات تپ شامل ولو و گسکت می شود. در این خصوص نیز با توجه به متغیرهای فنی خط لوله یا مخزن ولو و گسکت مناسب برای انجام عملیات انتخاب می شود و به منظور حصول اطمینان از صحت عملکرد این اتصالات، پیش از نصب تست های فشار و نشتی روی شان انجام می شود. طبیعتاً تیم طراحی و مهندسی می باید این اتصالات را به صورت دقیق مورد بررسی قرار داده و در مراحل ساخت یا تهیه، و نیز نصب آن ها روی لوله یا مخزن بازرسی های دقیق را اعمال کند.
مشخص شدن ضخامت مخزن یا لوله ای که عملیات می بایست روی آن انجام شود از دیگر موارد تعیین کننده در عملیات است. این مقدار از دو جهت قابل اهمیت است. یکی در ساخت اتصال و دیگری در عملیات هات تپ. تیم اجرایی هات تپ باید نسبت به ضخامت لوله یا مخزن اطلاعات داشته باشد تا میزان پیشروی لازم برای برش کامل لوله و مهم تر از آن نحوه تجهیز و آماده سازی کاتر دستگاه هات تپ برنامه ریزی های لازم را داشته باشد. از آن جایی که کاتر و دندانه های برش آن که حاوی الماسه می باند وظیفه برش لوله را بهده خواهند داشت، می بایست ضخامت دقیق لوله در اختیار باشد تا در خصوص آماده سازی کاتر و انتخاب الماسه ها دقت کافی به خرج داده شود. اگر این کار انجام نشود ممکن است حین انجام عملیات برش گرم دچار سوانحی نظیر شکسته شدن الماسه ها یا دندانه های کاتر شویم، یا مقاطع برش دچار خوردگی و فرسودگی شوند و توان برندگی خود را از دست بدهند.
نگارش یک دستروالعمل جامع برای انجام عملیات جوشکاری مهم ترین وظیفه تیم مهندسی محسوب می شود. جوشکاری اتصال روی خط لوله فرایندی بسیار حساس و از حیث میزان ریسک و خطات احتمالی چیزی کمتر از خود عملیات هات تپ نخواهد داشت. چنان که می دانیم جوشکاری زمانی انجام می شود که خط لوله حاوی سیال می باشد و نه تنها خود سیال بلکه گازها و مواد شیمیایی ساطع از آن که ممکن است در فضاهای خالی درون لوله یا مخزن منتشر باشند خود عوامل خطر زای بزرگ تری محسوب می شوند. از این رو وظیفه مهندسین عملیات هات تپ این است که تا جای ممکن نسبت به این امر حساسیت و دقت لازم را داشته باشند. در صورتی که این پروسه دارای ایراد و مشکل باشد خطراتی بزرگ گریبان گیر جوشکاران و سایر پرسنل فعال در مجاورت محل کار خواهد شد. مضافاً نیز این که خود واحد صنعتی دچار اسیب و خسارت خواهد شد و جبران این آسیب ها مستلزم صرف هزینه وزمان زیادی خواهد بود.
پس از اتمام موفقیت آمیز عملیات جوشکاری، حتما می بایست اتصال نصب و جوشکاری شده مورد تست و بازرسی قرار گیرد. تست فشار و نشتی اصلی ترین عملیات های بازرسی در خصوص اطمینان از کیفیت و عملکرد مناسب اتصال مذکور حین و پس از انجام هات تپ خواهد بود. معمولاً برای این کار بسته به میزان حساسیت فنی و عملیاتی و شرایط و داده های فنی خط لوله و سیال از انواع تست های غیر مخرب می توان استفاده کرد. پس از حصول اطمینان از کیفیت بالای اتصال و جوشکاری های انجام شده، مجموعه برای انجام عملیات هات تپ آماده شده است.
هات تپ
دستورالعمل هات تپ در کنار دستورالعمل جوشکاری، گام های اصلی تیم مهندسی اجرای عملیات انشعاب گرم می باشند. موفقیت تیم مهندسی تا بخش زیادی وابسته به دقت و تبحر ایشان در تدوین این دو دستورالعمل خواهد بود. در صورتی که به هر دلیلی تدوین کنندگان در این فازها دجار ایراد شوند تباعت سنگینی متوجه مجموعه عملیاتی خواهد شد. در دستورالعمل هات تپ می بایست به صورت دقیق مراحل آماده سازی و تجهیز دستگاه هات تپ قید شود. این مراتب بر اساس داده های فنی و محیطی محاسبه خواهند گردید. همچنین در صورت نیاز بهتر آن است که خود دستگاه هات تپ نیز پیش از انجام عملیات به لحاظ تحمل فشار زنده و جاری خط حین کار مورد تست و پایش قرار گیرد.
در دستورالعمل هات تپ می باید تمامی قطعات و اتصالات مناسب برای انجام عملیات هات تپ روی لوله یا مخزن مشخص شده تعیین شده و بر اساس آن فرایند آماده سازی دستگاه و نصب قطعات آن روی یکدیگر انجام شود. همچنین در خصوص تست فشار آن نیز باید توضیحات لازم قید و اپراتورها را نسبت به کم و کیف آن آگاه کند. علاوه بر این موارد، نحوه باردهی، شدت و سرعت آن و نیز میزان باردهی لازم برای برش کامل قسمت منشعب به صورت شفاف اعلام خواهد شد. اپراتور عملیات هات تپ باید بداند که چه میزان پیشروی لازم است که کاتر کل جداره لوله را طی کرده و برش را به صورت کامل به انجام رسانده باشد. در صورتی که این میزان معلوم نباشد، فرایند به صورت حدس و گمان انجام خواهد شد و چه بسا پیش از اتمام برش کامل لوله، عملیات تمام شده تلقی شود. در این صورت فقط پس از بیرون کشیدن دستگاه هات تپ است که متوجه خواهیم شد عملبات به اتمام نرسیده چرا که کوپن لوله همچنان سر جای خود باقی مانده است.
چنان که می دانیم عملیات هات تپ در دسترس دید اپراتور نیست و وی نمی تواند به صورت چشمی میزان پیشرفت عملیات را بازرسی و پیگیری کند. از این رو بهترین کار توحیه فنی دقیق وی از طریق ارقام و آمار است. اگر وی بداند که حداقل پیشروی لازم برای برش کامل لوله چقدر می باشد، و مطلع باشد که حداکثر پیشروی مجاز تا جایی که باعث صدمه دید جداره مقابل لوله نشود چقدر است، حتی در صورت آماتور و غیر متبحر بودن نیز قادر خواهد بود عملیات را به بهترنی نحو ممکن و ظرف مدت زمان مقتضی به انجام برساند و در نهایت کوپن را صحیح و کامل از دستگاه هات تپ استخراج کند. گرچه برخی اپراتورها به لحاظ تجربه بالا و تبحر و دانشی که طی انجام عملیات های متعدد انشعاب گرم هات تپ کسب کرده اند، بدون نیاز به این گونه ارقام و با استفاده از سیگنال هایی که به صورت حسی از میزان پیشرفت عملیات دریافت می کنند قارد به تشخیص زمان اتمام عملیات خوهاند بود. اما این دلیلی بر اهمال تیم مهندسی نخواهد بود. تیم مهندسی می بایست وظیفه خود در این زمینه را به طو ر کامل به انجام رسانده باشد. تجربه اپراتور پشتوانه ای قابل اتکا برای مجموعه هات تپ کار خواهد بود اما تکیه کردن بیش از حد روی این پشتوانه می تواند آسیب رسان باشد. چه بسا بروز وقایعی حین انجام عملیات، باعث شود اپراتور هر چقدر نیز حرفه ای باشد، تسلط و تعادل ذهنی خود نسبت به عملیات را از دست بدهد و روند پیشرفت آن از دسترس کنترل ذهنی وی خارج شود. در این صورت تنها عنصر راهگشای وی دستور العملی خواهد بود که به صورت دقیق و شفاف تدوین شده است.
هات تپ
به طور کلی موارد فوق حداقل پیش شرط و لوازمی هستند که مجری هات تپ باید پیش از انجام عملیات نسبت به تهیه آن ها اقدام نماید. برخی مجریان انشعاب گرم به جهت تبحر بالا و در مواقعی که به عملیات های ساده هات تپ برمی خورند، به پیاده کردن روش فوق گرایش پیدا نمی کنند و با این توجیه که عملیات پیش رو برای ما تکراری و ساده می باشد، مستقیماً وارد فاز عملیاتی می شوند. این در حالی است که حتی در صورت میزان اشراف و تسلط کامل بر پروژه پیش رو، الزامات فنی و پرنسیب های کاری اقتضا می کند تا این قسم فرایندها انجام شوند و با کارفرمای طرح مورد بحث و مشاوره قرار گرفته شوند. بهتر آن است که حتی در صورت اطمینان صد در صدی مجری هات تپ نسبت به انجام دقیق و صحیح عملیات پیش رو، این اطمینان به کارفرما نیز منتقل شود و بهترین ابزار برای جلب اطمینان و اعتماد کارفرما پیش از انجام عملیات، همین خروجی های مطالعات مهندسی و برنامه ریزی ها و طراحی هایی است که مبین اشراف و تسلط مجری کار بر عملیات خواهد بود.
