تحقیق و توسعه هات تپ

هات تپ یا انشعاب گرم خطوط لوله از جمله سرویس‌های خطوط لوله محسوب می‌شود که به دلیل ماهیت فرایندی و نیز خطرات و تهدیدات بالقوه عملیاتی کمتر نظر مجریان و سرویس کاران خطوط لوله را به خود جلب می‌کند. این در حالی است که بر حسب استانداردها و اصول فنی و ایمنی متعدد که طی سالیان متمادی توسط مؤسسات و انجمن‌های حرفه ای و صاحب دانش بین‌المللی تهیه و تدوین شده است، و نیز با به کار گماردن دانش تجربی و تجارب عملیاتی بر تمامی خطرات بالقوه و تهدیدزای کار هات تپ می توان فائق آمد. شرکت پیشگام صنعت ابزار با در نظر گرفتن تهدیدات و خطرات بالقوه کار هات تپ از سالیان دور اهتمام خود را بر رفع این قسم تهدیدات کرده و با به کار گیری مهندسین زبده و کارآزموده و مسلط بر فرایندهای اجرایی و مهندسی، و نیز آشنا با استانداردهای مربوطه یک هسته مطالعاتی قوی جهت تدوین یک دستورالعمل جامع و چک لیست کلی عملیات هات تپ ایجاد کرد.

این مطالعات در نهایت نه تنها موفق به آشنایی با تمامی ابعاد عملیات هات تپ گردید، بلکه بر حسب مطالعات و مشاوره های گروهی، و استفاده از تجارب مجریان معتبر جهانی عملیات هات تپ از همان گام اول موفق گردید روش‌های نوین جهت تسهیل فرایند هات تپ و ملزومات آن ابداع کند. از این حیث و با دریافت این نکته که مطالعات امکان‌سنجی، تحقیق و توسعه گام اول و کلید انجام موفق عملیات هات تپ محسوب می‌شود، شرکت پیشگام صنعت ابزار همواره بر حفظ و ارتقای جایگاه واحد تحقیق و توسعه در الگوی سازمانی خود اصرار ورزیده است. صحیح است که عملیات هات تپ یک فرایند اجرایی و عملیاتی محسوب می‌شود، اما در واقع یک فرایند مهندسی ویژه با متغیرهای عدیده فنی و ایمنی است که عدم توجه به آنها بر ضریب اطمینان کار تأثیر به غایت منفی خواهد داشت. از طریق دستورالعمل هات تپ، تدوین کتابچه هات تپ، و علی الخصوص تهیه یک چک لیست برای اپراتورهای هات تپ می‌توان از مشکلات کار اجرایی بسیار کاست.

بنابراین تدوین یکسری مستندات و دستورالعمل های جامع و کلی در خصوص عملیات هات تپ از اولین وظایف واحد تحقیق و توسعه بشمار می رود. کارشناسان این واحد ضمن بررسی تمام جوانب عملیات های هات تپ به طور کلی قار خواهند بود شرحی جامع و فراگیر از عملیات هات تپ و الزامات آن تدوین کنند، به طوری که برای تمامی عملیاتهای هات تپ مصداق داشته باشد. طبیعتاً این دست مستندات به جهت کلی بودن برای تمامی عملیات های هات تپ مصداق خواهند داشت و چه بسا جنبه آموزشی نیز داشته باشند. ممکن است یک واحد آموزشی یا صنعتی بمنظور آموزش پرسنل خود نیاز به مدارک و مستندات در خصوص مراحل و شرایط انجام عملیات هات تپ باشند. در چنین شرایطی دستورالعمل های تدوین شده بهترین ابزار آموزشی محسوب خواهند شد.

حال و پس از تهیه و تدوین این مستندات جامع و کلی، به ازای هر پیشنهاد کاری برای انجام هات تپ طبیعتاً شرکت مجری هات تپ نیازمند انجام مطالعات ویژه در خصوص مختصات خاص آن نوع کار می‌باشد. در این شرایط نیز مجری هات تپ می بایست مستنداتی ویژه فرایند هات تپ مذکور تهیه و تدوین نماید. چنان که اشاره شد مستندات پیشین جامع و فراگیر بوده و طرحی دقیق برای انجام عملیات هات تپ در فاز عملیاتی ارائه نخواهند داد. در این شرایط واحد تحقیق و توسعه موظف است به اقتضای شرایط فنی و ایمنی ویژه کار دستورکارهای ویژه عملیات هات تپ مشخص را به انجام برساند. از این رو تیم تحقیق و توسعه باید مراتب زیر را به انجام برساند:

امکان سنجی: در درجه اول می بایست بر مجری هات تپ مبرهن شود که با توجه به دانش فنی و تجهیزات موجود قادر به انجام عملیات می باشد یا نه. از این رو ابتدا مشخصات فنی خط لوله و سیال، مختصات محیطی انجام عملیات هات تپ، شرایط خط لوله، شرایط محیط و فضایی که عملیات قرار است در آنجا انجام گیرد و… را از مشتری دریافت کرده و به انجام کار مطالعاتی جهت حصول اطمینان از چگونگی انجام عملیات انشعاب گرم هات تپ خواهد پرداخت. واحد تحقیق و توسعه دست به انجام مطالعات لازم بر حسب امکانات خویش زده و در صورتی که به این نتیجه رسید که امکان انجام عملیات هات تپ وجود دارد آن را به واحدهای مرتبط اعلام خواهد کرد. البته در این خصوص می بایست مستندات مربوطه به صورت مستند و مدون اثبات کننده مدعای این واحد در خصوص امکان انجام عملیات هات تپ باشد. از سوی دیگر ممکن است که واحد تحقیق و توسعه به این نتیجه برسد درخواست مشتری به هر دلیلی امکان پذیر نیست ، اما به راه حل های جایگزینی دست یابد که خروجی مورد نظر مشتری را برآورده خواهد ساخت. در این شرایط نیز در قالب گزارشی، راه حل جایگزین و مزایای و معایب آن در مقایسه با روش مورد نظر مشتری به وی ابلاغ و اجازه تصمیم گیری به وی داده خواهد شد. همچنین در مقاطعی ممکن است مشتری به صرف یک درخواست بسنده کرده و روش اجرایی کار را تماماً به مجری هات تپ بسپارد. در این شرایط واحد تحقیق و توسعه به مطالعه و امکان سافتن روشی جهت انجام درخواست مذکور دست زده و خروجی کار را به مشتری اعلام خواهد کرد.

بنابراین مطالعات امکان سنجی فرایندهایی را شامل می شود که به نحوی دقیق برآورد و تحمینی از امکان پذیری عملیات هات تپ ارائه می دهد. در این مطالعات تمامی متغیرها به بهترین شکل ممکن سنجیده می شوند، تمامی راه حل ها برای پیشبرد هر یک از فرایندها با توجه به متغیرهای موجود بررسی می شوند و بهترین شان برگزیده می شود. سپس در خصوص تداخل و تزاحم هر یک از این فرایندها نسبت به یکدگیر بررسی ها و مطالعات لازم انجام می شود و راه حل بهینه به عنوان دستور کار اجرای فرایند مذکور برگزیده می شود. در خصوص هر یک از مراحل و فرایندهای مربوط به هات تپ این کار انجام می شود و در نهایت هروجی در قالب یک مستند مدون و کامل در اختیار کارفرما قرار داده می شود. این سند تدوین شده باید کاملاً روشن و واضه باشد و به گونه ای باشد که برای تیم های بازرسی و مطالعاتی کارفرما ابهامی ایجاد نکند. در صورت بروز ابهام، مسئولیت کار بر عهده تیم اجرایی هات تپ خواهد بود و ایشان موظف اند ابهام مطروجه را رفع نمایند. چنان که پیداست وضوخ و شفافیت این سند گواهی بر حسن اجرای کار فرایند مطالعاتی امکمان سنجی خواهد بود و کارفرما طبیعتاً بیشتر به آن پیمانکاری حسن نظر پیدا خواهد کرد که فرایند امکان سنجی را به بهترین، دقیق تریم و شفاف ترین شکل ممکن تدوین کرده باشد.

طبیعتاً بخشی از فرایند امکان سنجی در خصوص انجام هر عملیاتی به امکان سنجی اقتصادی و مالی مربوط می‌شود. از این جانب، وظیفه واحد تحقیق و توسعه است که ضمن انجام مطالعات و یافتن روشی که انجام عملیات هات تپ را ممکن می سازد، نیازهای اقتصادی طرح را با توجه به تجهیزات مورد نیاز برآورد کرده و به واحد مالی گزارش دهد تا واحدهای ذی‌ربط نسبت به امکان تهیه هزینه ها و اقلام مورد نیاز اقدام کنند.

هات تپ

تدوین دستورالعمل ویژه: همین طور که اشاره شد دستورالعمل جامع تدوینی مختصات کلی فرایند هات تپ را شرح می دهد و نسبت به اقتضائات ویژه  کار موضوعیتی نخواهد داشت. در این خصوص نیز وظیفه واحد تحقیق و توسعه است که با تدوین یک دستورالعمل هات تپ یا کتابچه هات تپ نسبت به شرح تمامی گامها و الزامات هر گام اقدامات لازم را انجام دهد. دستورالعمل هات تپ در واقع گام های مطالعاتی را بیان می کند که اثبات گر امکان انجام عملیات هات تپ می باشد. به عبارتی دیگر در این دستورالعمل روش انجام عملیات هات تپ، الزامات آن، لوازم و تجهیزات مورد نیاز، نیروی انسانی لازم برای انجام عملیات هات تپ، تأسیسات و ابزارهای مورد نیاز و سایر موارد به تفضیل و در قالب یک گزارش کامل ارائه خواهد گردید. این دستورالعمل باید قابل فهم برای مشتری و درخواست کننده کار باشد.

تهیه روش های اجرایی: پس از تدوین دستورالعمل هات تپ به منظور شرح انجام هر یک از مراحل هات تپ می بایست، مراحل به صورت جداگانه ذکر شده و شرح اجرایی هر یک از مراحل به تفصیل اشاره شود. روش های اجرایی بر اساس استانداردهای مرجع بین المللی و دانش و تجربه مجریان هات تپ تدوین می شوند. برای مثال یکی از مراحل آغازین انجام عملیات هات تپ عبارت است از ساخت اسپلیت تی. در این خصوص، تیم تحقیق و توسعه می بایست ابتدائاً طراحی اسپلیت تی را به انجام رسانده و بر اساس طراحی های صورت گرفته، و بر حسب اطلاعات فنی خط لوله و سیال نظیر ضخامت لوله، جنس لوله، نوع سیال، فشار کاری سیال، دمای آن و سایر ویژگی های فنی کلیه مراتب فرایند ساخت اسپلیت تی را شرح و تدوین کند. برای نمونه تعداد پاس های جوش برای نصب اتصالات اسپلیت تی، نوع الکترود مورد استفاده، شیوه نصب آن روی لوله و مسائلی از این قبیل از جمله نکاتی است که در روش‌های اجرایی به تفصیل تدوین شده و به اپراتورهای هر مرحله فرایندی در انجام عملیات هات تپ جت رعایت شان تحویل داده می شود.

روش های اجرایی حلقه واسطه میان تیم مهندسی و تیم اجرایی خواهند بود، به این معنا که مجریان و اپرتورهای هر یک از عملیات های مربوط به هات تپ این مستندات را دریافت می کنندو  بر اساس آن عمل می کنند. اصولاً بهتر است که از تیم مجری یک یا چند نماینده در حین تدوین روش اجرایی حضور داشته باشد تا نسبت به متغیرهای عملیاتی کار گرم و عملیات هات تپ اطلاعات لازم را منتقل کند. در این صورت بدون شک سند تدوین شده قابلیت و اعتبار اجرایی بسیار بالاتری را خواهد داشت و فرایندها با شفافیت بیشتری به پیش خواهند رفت. ذدر سند روش اجرایی هات تپ باید کلیه فرایند، و مسئولان و مجریان آن ها مشخص شده باشند و ساز و کارهای تأیید صلاحیت مسئولان مذکور به لحاظ دانش و تجربه پیش بینی شده باشد. وجود هر گونه ابهام در این خصوص ممکن است تیم اجرایی را دچار شبهه نماید و چه بسا در فاز عملیاتی مسئولیت هایی به افرادی سپرده شود که توان و دانش کافی در خصوص آن نداشته باشند. در این صورت باید منتظر بروز سانحه یا ایجاد در اشکال در مرحله عملیاتی باشیم.

نظارت بر چک لیست: چنان که پیشتر اشاره شد یکی از وظایف واحد تحقیق و توسعه تدوین یک چک لیست کلی است که بیانگر مراحل و شرایط انجام عملیات هات تپ در محیط اجرای عملیات هات تپ باشد. حال و بر اساس هر درخواست ویژه برای انجام عملیات هات تپ می بایست چک لیست جامع مذکور، متناسب با عملیات ویژه هات تپ مورد درخواست بازنگری و اصلاح شود. برای مثال در چک لیست جامع اشاره ای به ارتفاع عملیات هات تپ نخواهد شد اما برای مثال اگر عملیات هات تپ قرار است در ارتفاع ۵ متری از سطح زمین انجام شود، در چک لیست مربوط به آن نیز باید تمهیدات و اشارات لازم در خصوص داربست بندی یا اسکافولد بندی تا ارتفاع ۵ متری شده باشد. یا اگر قرار است عملات در بسکت و از طرق جرثقیل انجام شود باید نکات ایمنی و فنی کار درون بسکت ذکر شده و در خصوص الزامات آن پیش بینی های لازم شده باشد. همانطور که می دانیم چک لیست هات تپ در واقع سندی است که الزامات اجرایی وعملیاتی هات تپ را در جزئیات بیان داشته و در محل انجام عملیات موارد آن مورد بررسی قرار می گیرند.

مذاکره با کارفرما: پس از نهایی شدن تمامی مستندات مذکور، در اختیار کارفرما و مشتری قرار می‌گیرد.  مجری هات تپ  جهت توجیه فنی و ایمنی کار و متقاعد کردن مشتری در خصوص صحت و دقت کلیه فرایندهای اجرایی می‌بایست شرح فرایند را به همراه مستندات به تفصیل در اختیار قرار داده و نسبت به اخذ تأییدیه از مشتری اقدامات لازم را انجام دهد.  پس از اخذ تاییدیه از مشتری مجری هات تپ می تواند وارد فاز عملیاتی شود و روند اجرایی کار را آغاز کند. بنابراین در این مرحله واحد تحقیق و توسعه مستندات مذکور را در اختیار واحدهای تولید و پروژه قرار داده تا اقدامات لازم جهت اجرایی شدن پروژه را انجام دهند. طبیعی است مستنداتی که به ساخت اتصالات مربوط می شوند در اختیار واحد تولید، و مستندات مربوط به روندهای اجرایی پروژه در اختیار واحد پروژه ها قرار خواهد گرفت.

نظارت بر فرایند اجرایی: لازم به ذکر است کار واحد تحقیق و توسعه پس از تحویل مستندات به واحدهای اجرایی به اتمام نخواهد رسید. نظارت بر حسن اجرای روند کار از جمله وظایف این واحد محسوب می شود. در واقع واحد تحقیق و توسعه با انتخاب یک ناظر فرایند کلیه گام های پروژه را تحت کنترل و نظارت خود قرار می دهد. این شخص می بایست هر یک از گام های مربوطه را با مستندات تدوین شده انطباق داده و در صورت بروز مغایرت، سریعاً و پیش از تسری ایراد به سایر گام ها، اقدامات اصلاحی لازم جهت رفع عیب را اتخاذ نماید. چه بسیار فرایندهایی که تمامی گامهای مستندسازی آنها با دقت سپری شده و به دلیل بی دقتی اپراتورهای اجرایی یا فقدان تأسیسات و تجهیزات مورد نیاز برای انجام عملیات دچار ایراد و مشکل گردیده اند. از این رو نظارت بر حسن اجرای کار تا اتمام عملیات هات تپ از جمله وظایف این واحد محسوب می شود. طبیعتاً پس از اتمام عملیات و استخراج کوپن از لوله عملیات هات تپ به اتمام رسیده تلقی می شود و وظایف واحد تحقیق و توسعه نیز در خصوص عملیات هات تپ مشخص مذکور پایان می‌یابد.

هات تپ